Cây Nứa là một loại cây thuộc nhóm các loài tre có tên khoa học là Schizostachyum với đặc điểm đặc trưng chủ yếu là vách mỏng. Trên thế giới hiện nay xuất hiện hơn 60 loại tre nứa khác nhau, và ở Việt Nam các nhà nghiên cứu đã chỉ ra được 3 loại nứa phổ biến nhất đó là: Nứa là to, lứa là nhỏ và nứa nửa tép. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về những đặc điểm đặc trưng của từng loại nứa và những ứng dụng của nứa trong đời sống như thế nào trong bài viết dưới đây bạn nhé!
Cây Nứa là gì?
Ở Việt Nam, từ “Tre” để chỉ những loài có thân cây mọc thành từng cụm, vách thân khí sinh dày. Còn từ “ Nứa” là từ dùng để chỉ những cây có thân mọc thành từng cụm nhưng có thân sinh khí mỏng hơn. Do đó để gọi tên chính xác những loại cây thuộc họ tre nói trên thì phải kèm theo tên Latinh và các tên địa phương để thuận tiện cho việc tra cứu.
Đặc điểm chung của cây Nứa
Cây nứa có thân cây mọc thành từng cụm với chiều dài của thân cây khoảng từ 12cm – 15cm. Thân cây có đường kính trung bình khoảng 10cm với nhiều lóng có độ dài mỗi lóng là từ 30cm – 90cm. Vách nứa mỏng, có độ dày trung bình khoảng 0.2cm – 0.6cm.
Phần mo nứa có lông màu trắng mịn , ở mỗi mép mo có chiều cao khoảng 0.1cm và tương đối dày. Bẹ mo ở phần đáy dưới có chiều rộng khoảng 30cm và chiều cao khoảng 25cm, phần đáy rộng khoảng 8cm. Tai mo của cây nứa thấp, có lông với chiều cao khoảng 0.2cm và chiều dài khoảng 1cm. Lưỡi mo cao 0.2cm, có lông cứng dày cao 0.4cm.
Lá của cây nứa có hình mác, phiến lá có chiều dài khoảng từ 10cm – 30cm và chiều rồng khoảng từ 3cm – 5cm. Đầu lá nhọn và có gân lá hiện rõ. Mặt dưới của lá có một lớp lông phủ mịn và cuống lá có chiều dài khoảng 0.2cm – 0.7cm/
Nứa là loại cây sinh trưởng tự nhiên trong rừng nên đây được xem như một loại nguyên liệu dồi dào và dễ tìm kiếm, cây nứa thường sống độ cao 100m – 700m so với mực nước biển nên ta có thể dễ dàng tìm kiếm cây nứa ở những tỉnh như Lâm Đồng Kon Tum, Nghệ An, Thanh Hoá, Đắc Lắc.
Một số loại nứa đặc trưng ở Việt Nam
Khốp Cà Ná
Khốp Cà Ná là loài tre nứa mọc cụm dày đến thưa. Thân cây nhỏ và thẳng. Cây cao khoảng 2m – 4m, đường kính thân 1.3 – 1.5cm. Vách dày 0.2cm, lóng dài 16cm – 17cm. Nhiều cành nhỏ mọc từ một gốc. Thân hơi phù ở giữa lóng.
Mo thân hình thuôn, mặt ngoài có lông màu đồng nằm. Nửa phía trên có gân nổi rõ, dày. Bẹ mo có đáy dưới rộng 1.5cm – 2.2cm và cao 8cm – 11.5cm. Đáy trên cắt ngang hay nhô cao ở giữa và có hai vai hơi lệch, cao 1cm – 1.5 cm. Phiến mo dạng dải thuôn, rộng 1cm – 1.5cm, cao 8cm – 11cm. Tai mo 0.2cm – 0.5 cm. Tai mo đứng lúc non và nằm ngửa ra khi già, có lông dày, dài đến 1.3cm.
Nứa núi Dinh
Nứa núi Dinh được tìm thấy trên núi Dinh (Bà Rịa – Vũng Tàu), đây là loại tre nứa mọc thành từng cụm với đặc điểm đặc trưng là có lá to và lóng dài. Tùy theo đặc điểm khí hậu và điều kiện sống mà thân của cây nứa cao hay thấp. Tại núi Dinh, ở những vùng đất khô cằn thì cây nứa chỉ phát triển được đến chiều cao trung bình là từ 2m đến 3m, còn ở những vùng ven suối thì cây có thể phát triển với chiều cao lên đến khoảng 12m và đường kình của cây nứa là 2cm – 2,2 cm.
Nứa đèo Lò Xo
Nứa đèo Lò Xo là loài tre mọc cụm dày, thân thon, tròn đều, thanh mảnh. Thân non có phủ lông dạng phấn trắng, thưa và nằm. Thân già thấm nhiều silíc, phía dưới đốt có nhiều lông. Thân cây cao khoảng 8m – 10m, đường kính thân đạt 4cm – 5cm. Vách dày 0.7cm – 0.8 cm, lóng thân dài 80cm – 90cm. Thân non có phủ lông dạng phấn trắng. Thân già thấm nhiều silic, phía dưới đốt có nhiều lông. Có nhiều cành nhỏ và dài.
Mo hình trụ cứng, mặt ngoài có nhiều lông cứng và dài. Thường xếp dọc theo thân của mo, có nhiều gân mịn dày nổi rõ. Nửa phía trên có nhiều lỗ nhỏ do vết lông rụng để lại. Đáy dưới lượn sóng, có lông nâu, mịn và dày, rộng 12cm – 16cm, cao 9cm – 10cm. Đáy trên lượn sóng, một mép xuôi xuống và một mép nằm ngang, rộng 5cm – 6cm.
Phiến mo hình tam giác có mũi nhọn dài, đáy lõm và lệch, mặt ngoài có gân nổi rõ và lông màu đen cứng và thưa. Phiến mo có màu xanh nhạt phía trên và màu tím đen ở dưới. Lưỡi mo cao đến 0.2cm. Tai mo một bên nhô cao và một bên thấp. Tai nhô cao rộng 0.5cm – 1cm, cao 0.3cm – 0.4cm, có lông mềm dày 2 – 3 hàng, cao đến 0.4 cm. Tai thấp dài 0.2cm, rộng 0.2 cm, có lông mềm.
Phiến lá dạng hình nêm hay thuôn dài, mép lá men theo xuống cuống. Gốc lá nhọn hay tù, đáy lệch, dài 23cm – 28cm, rộng 3.2cm – 3.5cm. Gân lá 7 – 8 đôi. Lưỡi lá thấp có lông cứng, dạng bản, dày, cao đến 0.1cm. Tai lá rộng 0.4cm, cao 0.1cm, một tai ngắn và một tai uốn cong nhô ra ngoài, có lông dài 0.4cm. Bẹ lá có lông mịn ở mép. Cuống lá dài 0.5cm, rộng 0.2cm có màu tím hồng, mặt trên có lông mịn và dày.
Đặc trưng của măng là phiến mo có màu tím đen và phù ra ở đáy. Loài được thấy trên đèo Lò Xo (Đắc Glêi, Kon Tum) trên độ cao 930m so với mực nước biển.
Nứa Saloong
Nứa Saloong là loài tre mọc cụm dày. Thân thẳng, cao 8m – 10m, đường kính thân 2cm – 2.5 cm. Vách thân dày 0.2 – 0.3 cm, lóng thân dài 65cm – 75cm. Thân non có lông màu trắng nằm, thân già thấm nhiều silic. Nhiều cành nhỏ từ một gốc và ngắn, tán lá dày.
Mo dạng hình trụ cứng, có nhiều phấn trắng và gân nổi rõ. Mặt ngoài có nhiều lông màu nâu đen dày, sớm rụng để lại nhiều lỗ chân lông. Đáy mo dưới lượn sóng, rộng 18cm – 20cm, cao 24cm – 26cm. Đáy trên một mép xuôi xuống và một mép ngang, rộng 9cm – 11cm. Phiến mo dạng tam giác, đầu có mũi nhọn dài, gốc phù to và lõm, dài 5cm – 6cm, rộng 8cm – 9cm. Mặt trong gần đáy có nhiều lông màu nâu đen. Lưỡi mo cao đến 0,2 cm. Tai mo nhô ra và cong xuống, rộng 1cm – 1.2cm, cao 0.3cm – 0.4cm.
Lá dạng dải thuôn dài, dài 42cm – 45cm, rộng 7cm – 7.5 cm, đầu có mũi nhọn dài đến 2cm. Gốc lá nhọn, đáy lệch, hai mép lá men theo xuống cuống. Gân lá có 11 – 12 đôi. Lưỡi lá cao đến 0.1cm, có lông dày cứng, cao đến 0.5cm. Bẹ lá không lông. Cuống lá dài 1cm, rộng 0.4cm.
Mùa măng vào khoảng tháng 6 – 9. Đặc trưng của măng là phiến mo có màu tím đen, phình to ở đáy. Loài được thu mẫu dọc đường vào Saloong (Ngọc Hồi, Kon Tum).
Nứa không tai Côn Sơn
Nứa không tai Côn Sơn là loài tre mọc cụm dày. Thân thon nhỏ, thân non có nhiều lông màu trắng nằm, mắt phù to cao 0.8cm, rộng 1.5cm. Thân cây cao 7m – 8m, đường kính thân 1cm – 1.5cm, vách thân dày 0.3cm, lóng dài 45cm – 58cm. Thường có nhiều cành nhỏ từ một gốc.
Mo thân hình trụ đứng, mặt ngoài có lông màu trắng. Gân nổi rõ và dày, mép có lông dày mềm cao đến 0.2cm. Bẹ mo có đáy dưới bằng, rộng 7cm – 9 cm, cao 14cm – 15cm. Đáy trên hơi lõm, hai mép không bằng nhau. Mép lớn 1.2cm – 1.5cm, mép nhỏ 1cm – 1.1cm, rộng 2.8cm – 3cm. Lông dày cao 1cm và nằm dọc theo thân. Phiến mo dạng dải, dài 5cm – 10cm, rộng 0.4cm – 0.5cm. Lưỡi mo cao đến 0.2 cm, có lông cao đến 0.2 cm.
Lá dạng dải. Phiến lá dài 23cm – 26cm, rộng 3.5cm – 3.8 cm. Gốc lá nhọn, đáy lệch. Gân lá 8 – 9 đôi. Bẹ lá có lông màu trắng dài và đứng. Tai lá thấp và nhô ra, có lông dài đến 1.2cm. Cuống lá dài 0.8cm, rộng 0.3cm, mặt dưới cuống có nhiều lông.
Măng có màu tím đen lúc non và xanh nhạt khi già. Loài gặp cùng với một loài nứa khác có hình thái tương tự nhưng không có tai mo, mọc ven suối, trên độ cao 40 – 50 m so với mực nuớc biển.
Nứa có tai Côn Sơn
Nứa có tai Côn Sơn là loài tre mọc cụm dày. Thân cây thanh mảnh, thân non có nhiều lông màu trắng và nằm. Thân cây cao 5m – 6m, đường kính thân 1.4cm – 1.7cm, vách thân dày 0.4cm – 0.7cm, lóng thân dài 36cm – 50cm. Thường có nhiều cành nhỏ xuất phát từ một gốc.
Mo thân hình trụ đứng, mặt ngoài có lông màu trắng và cứng. Có nhiều gân nổi rõ và giữa các gân lớn có các gân mịn, mép có lông mềm dày cao đến 0.2cm. Bẹ mo đáy dưới bằng, rộng 6cm – 7cm, cao 11cm – 13cm. Đáy trên lõm, hai vai không bằng nhau, đáy rộng 1.5cm – 1.8cm. Phiến mo dạng dải, mặt trong có lông nhiều ở đáy, dài 7cm – 7.5cm, rộng 0.3cm – 0.5cm. Tai mo thấp, ngửa ra, cao 0.1cm, rộng 0.2cm, có lông cao đến 1.2cm và ngửa ra theo tai. Lưỡi mo thấp, có lông cao đến 0.15cm.
Lá phía dưới hình nêm, phía trên dạng dải, đầu có mũi nhọn. Phiến lá dài 28cm – 30cm, rộng 5cm – 5.5cm. Gốc lá nhọn hay hơi tù, đáy lệch. Gân lá 10 – 12 đôi. Bẹ lá có lông trắng mịn. Tai lá dài đến 0.4cm, cao đến 0.1cm, có lông dài đến 0.1cm. Cuống lá dài 1cm, rộng 0.4 cm, có hai bẹ chìa ra ôm lấy cuống lá.
Măng có màu hơi tím đen. Loài gặp cùng với Nứa không tai tại chân núi Côn Sơn.
Nứa đèo Bảo Lộc
Nứa đèo Bảo Lộc là loài tre mọc cụm. Thân cây đứng thẳng hay hơi dựa. Cây cao khoảng 8m – 10m, đường kính thân 4.5cm – 5.5cm, lóng rất dài 80cm – 130cm, thân màu xanh thẫm. Vách dày 0.5cm – 0.7cm. Nhiều cành nhỏ mọc từ một gốc. Thân non nhiều lông mềm màu bạc, mắt nhỏ. Điều dễ nhận biết nhất ở loài này là lóng rất dài và ở đáy mo bên phải có một miếng lồi nhỏ phủ vòng mo.
Mo thân mặt ngoài có lông nhung, màu bạc, nằm. Mặt trong có lông màu bạc ở gần đáy trên, đáy dưới của góc bên phải lồi và uốn cong lại. Bẹ mo có đáy dưới rộng 20cm – 25cm và cao 26cm – 30cm. Đáy trên cao 4.8cm – 5.2cm, ở giữa lõm sâu đến 1.2cm. Phiến mo dạng dải, rộng 10cm – 20cm, cao 1cm – 1.2cm, mặt trong có lông nhung, đứng và dày ở đáy. Tai mo cao 0.2cm, rộng 1.5cm – 2cm, có lông mềm dày, dài đến 1.3 cm.
Lá hình dải. Phiến lá dài 20cm – 22cm, rộng 2.8cm – 3.1 cm. Gốc lá nhọn, đáy lệch. Gân lá 6 – 7 đôi, nổi rõ. Lưỡi lá thấp, có lông màu bạc, dày, dài đến 1.7cm. Bẹ lá có lông ở hai mép. Cuống lá dài 0.5cm.
Ứng dụng của cây nứa trong thực tiễn
Là loại cây mọc trong tự nhiên với những đặc tính nổi trội như mềm, dẻo dai, không thấm nước và có độ cứng nhất định nên nứa thường được sử dụng trong xây dựng để làm phên nứa, mái lớp, giàn che trong sản xuất nông nghiệp. Bên cạnh đó, cây nứa còn được sử dụng để trang trí những công trình kiến trúc mang phong cách dân dã, hòa mình cùng với thiên nhiên để tạo ra một không gian sống trong lành và thoải mái. Hiện nay, cây nứa đang được nghiên cứu để sản xuất thành ván ép thanh tường ngăn hoặc ốp tường để tạo ra không gian sống vừa giản dị lại độc đáo.
Không những được ứng dụng trong xây dựng và thiết kế, cây nứa còn được ứng dụng rất nhiều vào cuộc sống hành ngày và được sử dụng để đan thành những vật dụng cần thiết như: đan rổ, rá, cót, làm phao, bè mảng, dụng cụ đánh cá, nguyên liệu giấy,..Ngoài ra, măng nứa cũng có thể ăn được bằng cách luộc hoặc muối chua.
Kỹ thuật trồng trọt
Kỹ thuật gây giống và trồng cây
Cây nứa rất dễ trồng với nhiều cách nhân giống khác nhau. Bà con có thể áp dụng kỹ thuật trồng bằng thân ngầm, thân sinh khí, hom gốc hoặc hom cành đều được.
Khi chọn giống thì bà con chú ý chọn những bụi cây phát triển tốt, chưa ra hoa và không bị sâu bệnh để cây có điều kiện phát triển tốt hơn. Cây nứa giống tốt nhất là các cây được khoảng 7 – 8 tháng.
Chăm sóc
Sau khi trồng bà con cần tưới đẫm nước cho cây để rễ cây sớm mọc và tiếp xúc với đất tốt nhất. Hàng năm bón thúc 2 lần cho cây. Lần đầu thực hiện cách thời điểm trước khi cây ra măng 1 tháng. Lần bón thúc thứ 2 là sau khi thu hoạch măng.
Ngoài ra, bà con cũng nên làm cỏ, vun xới và tấp cỏ rác, lá cây rụng vào gốc thường xuyên. Như vậy các củ măng sẽ mập và ra nhiều hơn.
Khai thác
Cây nứa cho thu hoạch sớm hơn so với các loại nguyên liệu tre trúc khác. Thông thường chỉ sau khoảng 2 năm trồng là bà con có thể khai thác nguyên liệu nứa. Nên thực hiện vào vụ đông để hạn chế tình trạng nguyên liệu bị mối mọt. Sau khi thu hoạch thì bàn con tiến hành ngâm nước hoặc hun khói ngay để đảm bảo giá trị thương phẩm cho nguyên liệu.
Địa chỉ cung cấp cây nứa uy tín và chất lượng
Hiện nay trên thị trường có rất nhiều đơn vị hoạt động trên lĩnh vực thi công tre trúc, tuy nhiên để có được một công trình tre trúc hoàn hảo cần đến rất nhiều yếu tố như nguyên liệu thi công, yếu tố thẩm mỹ, kinh nghiệm thi công,.. do đó để lựa chọn được một đơn vị uy tín bạn sẽ không phải là sự lựa chọn dễ dàng.
Xưởng Tre Trúc với hơn 10 năm kinh nghiệm trong việc cung cấp, phân phối nguyên liệu tre trúc đến thiết kế, xây dựng nhà tre tại TP. Hồ Chí Minh, Long An, Bình Dương, Tây Ninh, Bình Thuận, Vũng Tàu, Kiên Giang, v.v. với các khu resort nghỉ dưỡng, khu du lịch nghỉ mát, homestay độc lạ, quán ăn, quán cafe sân vườn,.. Xưởng Tre Trúc tự hào là đơn vị uy tín trong việc cung cấp và phân phối sỉ lẻ những sản phẩm từ tre trúc có chất lượng cao và giá cả hợp lý nhất trên thị trường. Hãy liên hệ với chúng tôi ngay hôm nay để biết thêm thông tin chi tiết bạn nhé!
Trên đây, Xưởng Tre Trúc đã chia sẻ đến các bạn một số thông tin cơ bản về Cây Nứa. Hy vọng rằng những chia sẻ trên đây của chúng tôi sẽ giúp bạn có thêm những thông tin cần thiết về loại tre trúc này nhé. Cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết cảu chúng tôi!
