Thời đại hiện nay ngày càng phát triển với nhiều công trình xây dựng kiên cố bằng sắt thép và bê tông như nhà xây cao tầng, chung cư hay cao ốc,… Để tìm về cuộc sống ngày xưa và xây dựng lại những ngôi nhà tranh, nhà chòi, nhà lá cũng là mong muốn của nhiều khách hàng. Với nguyên liệu từ nhiên nhiên kết hợp sự sáng tạo trong thiết kế cũng đã tạo nên nhiều loại nhà khác nhau. Vậy làm sao để phân biệt nhà tranh, nhà chòi và nhà lá, cùng Xưởng Tre Trúc tìm hiểu ngay sau đây nhé.
Tìm hiểu chung về nhà tranh
Bạn sẽ không quá xa lạ khi nghe tới khái niệm nhà tranh trong cuộc sống của chúng ta ngày xưa. Trong nhiều bối cảnh nhà tranh chỉ còn là tưởng tượng của nhiều thế hệ trẻ vì rất ít khi xuất hiện thực tế.
Nhà tranh là gì?
Nhà tranh hay còn được nôm na với câu nói đó là “Nhà tranh vách lá” – là kết cấu được tạo bởi cỏ tranh và lá được lợp thành một mái nhà dựa trên khuôn bằng cây tre tạo thành. Các vách che được kết lại từ những mảnh tre hoặc trúc đan lát với nhau và đắp thêm bùn đất để dựng thành bức vách bền vững.
Đặc điểm và các tạo nên nhà tranh
Nhà tranh được nhận diện với tầng mái đặc biệt bằng tranh và bức vách được làm bằng hỗn hợp bùn đất thường có màu đen, nâu hoặc đỏ tùy thuộc vào nơi xây dựng. Với các nguyên vật liệu như tre trúc, đất, bùn và dây buộc để tạo nên một căn nhà cơ bản.
Để làm được một căn nhà tranh phù hợp với kích thước và tỷ lệ, người thợ xây dựng thường là theo các bước cơ bản như:
- Bước 1: Chuẩn bị nguyên vật liệu chính và tư thiên nhiên gồm khung tre, lát tre, cỏ tranh, bùn đất và dây buộc. Người xây dựng thường chọn những loại tre và tranh có độ kết cao, dẻo dễ uốn để tạo vòm và tấm lợp mái.
- Bước 2: Dùng cây tre để tạo cột nhà và sử dụng cỏ tranh để đan xen tạo nên mái. Các khúc gỗ tre tự nhiên đan xen vào nhau để hình thành bên khuôn nhà cơ bản. Trộn nước và bùn đất kết hợp với vụn rơm rạ hoặc vụn tre trúc để tạo thành hỗn hợp dẻo vào keo lại.
- Bước 3: Thực hiện đắp hỗn hợp vừa tạo thành lên các khuôn đã được lắp ráp và dựng sẵn trước đó. Khi tiếng hành người thợ cần tạo thành mặt phẳng trên bề mặt để tạo độ thẩm mỹ đẹp mắt cho căn nhà. Các vách ngăn sẽ tạo thành phụ trợ để từ đó có thể dựng nên lớp mái hoàn thiện và rõ nét nhất.
Lưu ý: Việc sử dụng bùn đất để tạo nên vách nhà tranh cho nên người thợ nên chọn thời điểm trời khô ráo để xây dựng. Nếu trời mưa sẽ khiến bùn đất bị xói đi nhanh chóng làm cho ngôi nhà không thể kiên cố.
Đối nhà tranh khi được xây dựng theo thời xưa cũng dùng để tránh mưa tránh nắng và hỗ trợ đời sống cho những người dân khu vực nông thôn. Tuy nhiên thời đại ngày nay càng ngày càng phát triển nên việc tạo dựng một căn nhà tranh chỉ mang tính tham quan đại diện cho việc tạo nên bản sắc dân gian chính là điều cốt lõi nhất.
Tìm hiểu chung về nhà chòi
Nơi ở của người bản xứ thường là những túp lều nhỏ được xây dựng đơn giản nhất. Chủ yếu được xây dựng và che chắn khỏi ánh nắng mặt trời bằng một mái lá cọ hoặc các loại lá khác.
Nhà chòi là gì?
Nhà chòi là một công trình kiến trúc bằng gỗ kết nhiều chi tiết tạo nên một căn nhà đơn giản. Với cấu tạo và xây dựng theo kiểu hình hộp có mái hình nón hoặc tam giác, kèm theo các trụ đứng chống đỡ phần mái trên.
Với thiết kế đơn giản và mục đích của nhà chòi là cung cấp một nơi trú chân ngắn khỏi thời tiết hoặc ánh nắng chói chang. Nhà chòi thường được thấy nhiều ở khu vực nông thôn và phổ biến ở ngoài những cánh động rộng lớn.
Đặc điểm và cách tạo nên nhà chòi
Được xây dựng kiên cố bởi các cột trụ to lớn bên dưới và phần mái lợp bằng lá cỏ bên trên ở một khu vực riêng biệt. Căn nhà không có vách hay được bao bọc bên ngoài, chỉ hỗ trợ cho việc tránh nắng hoặc mưa, hoặc làm nơi nghỉ ngơi thư giãn.
Việc tạo nên một căn nhà chòi cũng vô cùng đơn giản với các bước thực hiện như sau:
- Bước 1: Tìm một khu đất trống trải riêng biển và bằng phẳng và chuẩn bị những vật liệu cần thiết như thân tre, gỗ để dựng các trụ cột chính. Phần mái thì cần có lá cọ, tranh, tre, nứa, lá cỏ, dừa,.. để đan xen tạo thành mái.
- Bước 2: Cần đào các hố đất sâu để chôn các cột trụ, chèn và dẫm chặt để các cột trụ đứng vững và chắc chắn nhất. Tạo thành một khuôn hoàn chỉnh bằng các thanh gỗ xen ngang để cố định các cột lại với nhau.
- Bước 3: Sau khi đã tạo thành khuôn nhà thì tiến hành lợp mái cho căn nhà chòi. Việc đan xen và kết hợp các vật liệu sau cho bền vững, chặn chẽ đủ để che nắng và che mưa nhỏ trong thời tiết bất thường. Cuối cùng thì chỉ cần kết hợp tất cả lại với nhau và cố định chắc chắn bằng dây buộc là sẽ được một căn nhà chòi cơ bản.
Việc tạo nên một căn nhà chòi ở một không gian rộng rãi thoáng đãng là nơi nghỉ chân và thư giãn trong các khu du lịch nghỉ mát hiện nay. Chính vì điều đó, nên nhiều khu resort đã lựa chọn nhà chòi như một căn cứ để hấp dẫn du khách tới tham quan du lịch.
Tìm hiểu chung về nhà lá
Một ngôi nhà được cấu tạo từ nhiều loại lá như lá cọ, lá dừa dùng để tạo mái cho căn nhà đơn giản. Loại hình nhà lá này xuất hiện phổ biến nhiều ở khu vực miền Tây và vẫn còn hình thành cho tới ngày nay.
Nhà lá là gì?
Nhà là là một kiến trúc được xây dựng thủ công bởi những người dân nông thôn không có vách ngăn. Cấu trúc trong nhà được tạo nên bởi nhiều vật liệu như cỏ, lá,… Các phần khuôn nhà được tạo bởi các loại gỗ, tre, trúc hoặc nứa.
Đặc điểm và cách tạo nên nhà lá
Nhà lá được nhận dạng vô cùng đơn giản bởi hầu như nguyên vật liệu tạo nên đều bằng lá hoặc cỏ. Bên trong căn nhà thoáng mát và đơn giản bởi không có vách ngăn riêng biệt.
Các tạo nên căn nhà lá cũng vô cùng độc đáo theo các bước xây dựng cơ bản như:
- Bước 1: Chuẩn bị dụng cụ đào đất và chôn cột kèm theo nguyên vật liệu lợp mái cần thiết như lá cọ, lá dừa, …
- Bước 2: Đào hố và dựng cột để tạo khuôn nhà.
- Bước 3. Kết hợp và đan xen các nguyên vật liệu để tạo thành mái tùy theo kích thước và tỷ lệ của người xây dựng. Cuối cùng hợp bằng dây buộc chắc chắn để tạo nên một căn nhà lá hoàn chỉnh.
Ngày nay việc xây dựng một căn nhà lá làm nơi sinh sống qua nhiều thế hệ con người ở khu vực miền Tây ngày xưa. Việc sử dụng nhà lá trong các khu du lịch cũng không còn xa lạ và phổ biến ở nhiều nơi, vừa mang đến giá trị kinh tế vừa mang lại một bản sắc truyền thống dân gian đến với thời hiện đại bây giờ.
Như vậy giữa nhà tranh, nhà chòi và nhà lá đều giống nhau ở đặc điểm là đều xuất hiện ở khu vực nông thôn, các nguyên vật liệu có sẵn tại thiên nhiên và ứng dụng trong các ngành du lịch nghỉ dưỡng. Tuy nhiên mỗi căn nhà đều mang đến một xu hướng hoàn mỹ khác nhau, vì vậy các căn nhà này cũng được đặt tên theo những kiểu riêng biệt nhất. Xưởng Tre Trúc hy vọng với những thông tin và đặc điểm của từng căn nhà sẽ mang đến cho bạn những thông tin hữu ích nhé!
